วิเคราะห์วรรณกรรมพื้นบ้าน เรื่องนางผมหอม(ภาพสะท้อนสังคมและข้อคิดจากเรื่อง)

ภาพสะท้อนสังคม

                วรรณกรรมอีสานเรื่องนางผมหอม เป็นวรรณกรรมพื้นบ้านที่มีการดำเนินเรื่องส่วนใหญ่

อยู่ป่า      ซึ่งจะสื่อให้เห็นความเชื่อของนางสีดาตัวละครในเรื่อง ที่เชื่อเรื่องความฝัน ผีสางเทวดา

ที่ทำหน้าที่ปกปักรักษาดูแลป่า รวมทั้งพระอินทร์ผู้เป็นเทพเทวดา ให้คุ้มครองตัวนางอยู่รอดปลอดภัยจากการอยู่ในป่าใหญ่แห่งนี้ ในตอนที่นางหลับฝันอยู่กลางป่า ดังบทที่กล่าวว่า

                                แต่นั้น                    นางนาถน้อย                        นอนอยู่กลางไพร

                                                                แคงทาหลับ                          เล่าฝันเห็นแก้ว

                                ฝันว่า                      รัตะนังแก้ว                           มะณีโชลูกประเสริฐ

                                                                เสด็จด่วนเข้า                        หอแก้วฮุ่งเฮือง

                                ฝันว่า                      สองกอดฟั่น                         เฝือฮ่วมเฮียงสอง

                                                                ไมตรีฮัก                                ค่อยจาคำน้อย

                                นางก็ฝันว่า           ลดผ้าไว้                                 ช้างใหญ่เอาไป

                                แล้วก็                      แยงคีรี                                    ป่าไพรดงกว้าง

                                                                นวลอ่อน                               นางตื่นทั้งฝัน

                                นางก็                      ยอมือนบ                               เทพดาดงกว้าง

                                ขอแก่                     อินทร์พรหมฟ้า                   ทั้งหลายหลิงล่ำ                   อวนถ้วน

                                ขอให้                     ชูช้อยค้ำ                                                ตัวข้าฮอดเมือง                     แด่ถ้อน

                ซึ่งบทข้างต้นนี้สื่อให้เห็นถึงความเชื่อของนางสีดา ที่ได้ฝันเห็นแก้วอันประเสริฐซึ่งนับว่าเป็นเรื่องที่ดีและยังฝันว่ามีช้างใหญ่มาเอาผ้าของตนไป เมื่อตื่นขึ้นมาในตอนเช้านางจึงยกมือขึ้นไหว้เหล่าเทวดาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่นางคิดว่ามีอยู่จริง ให้ช่วยปกปักรักษาตัวนางด้วย นอกจากนี้ภาพสะท้อนสังคมที่ที่พบในเรื่องนางผมหอมยังปรากกฏเรื่องการดุด่าของเด็กน้อยชาวบ้าน ที่ว่านางผมหอมและนางลุนว่ามีเชื้อสายของสัตว์เดรัจฉาน ดังบทที่ว่า

                                เมื่อนั้น                  โสมเสลาน้อย                      ทั้งสองน้องพี่

                                                                ไปอาน้ำ                                 สงัดอยู่เย็นใจ

                                ก็จึงไปจวบพ้อ      เด็กหนุ่มน้อย                       เอิ้นด่าสองเขือ

                                ว่าเขือนี้                  แนวนามเชื้อ                        เดียรัจฉานสัตว์ป่า                จริงแล้ว

                                ตั้งหาก                   แม่นลูกช้าง                          สัตว์ใหญ่ในไพร                  ที่พุ้น

                                                                มึงอย่าเที่ยวเล่น                   ชาติโตแนวป่า

                                                                พวกตุนี้                                  แม่นคนจริงแท้

                โดยบทความข้างต้นนี้ทำให้เห็นว่า ในยุคสมัยนั้นมนุษย์ทั่วไปก็ยังมีการพูดคุย มีการดุด่าว่ากันซึ่งเป็นเรื่องธรรมชาติของมนุษย์ เปรียบเหมือนในสมัยปัจจุบันที่มนุษย์ยังคงมีพฤติกรรมเล่านี้อยู่ โดยเรื่องการเกิดพฤติกรรมเช่นนี้จะเกิดขึ้นได้ จะต้องขึ้นอยู่ในของแต่ละบุคคล ว่าบุคคลใดสามารถเลี่ยงการแสดงพฤติกรรมออกมาให้บุคคลอื่นๆเห็นหรือไม่ และภาพสะท้อนสังคมที่พบอีกอย่างในเรื่องนางผมหอมคือ  การอยู่ร่วมกันของคนและสัตว์ โดยใช้ความรักของพ่อที่ดูแลเลี้ยงดูลูก ในตอนที่พญาช้างรับนางผมหอมมาอยู่ด้วย ดังบทที่ว่า

                                เมื่อนั้น                  กูญชะโรช้าง                        พระยาหลวงตนพ่อ             นางนั้น

                                                                เตินบ่าวให้                            หาไม้เฮ็ดโฮง

                                แล้วเล่า                  ปลูกแต่งตั้ง                           ผาสารทใหญ่เสาสูง

                                                                ตงกอนขาง                           ขื่อแปมีพร้อม

                                เขาก็                       เอากันสร้าง                          หอปรางค์เฮ็วฮีบ

                                แล้วจึง                    ยอแจ่มเจ้า                             นางน้อยอยู่นอน

                จากบทความข้างต้น ทำให้เห็นถึงความรักของพ่อที่มีต่อลูก แม้ว่าพ่อจะเป็นช้างแต่ก็พยายามดูแลลูกของตนให้ดีที่สุดเท่าที่สามารถทำได้ โดยการสั่งให้ช้างที่เป็นบริวารหาไม้มาปลูกปราสาทเสาสูงเพื่อให้นางผมหอมลูกของตนได้พักอาศัย นอกจากนี้ยังได้หาอาหารมาเลี้ยงนางไม่ขาด

ข้อคิดที่ได้จากเรื่อง

นางผมหอมเป็นนิทานที่ให้ข้อคิดเกี่ยวกับสัญชาตญาณของความผูกพันทางสายเลือด ซึ่งจะเห็นได้ว่านางผมหอมมาพบพญาช้างได้ทั้งๆ ที่ไม่เคยเห็นหน้าและรู้จักกันมาก่อน เป็นการแสดงให้เห็นถึงความรักของพ่อแม่ที่ยิ่งใหญ่ดั่งพญาช้างที่มีความรักต่อลูกคือนางผมหอม แม้กระทั่งตัวตายก็ยังรักและห่วงลูกอยู่เสมอ